IndywidualizacJA – od czego zacząć?

#MatematykawPunkt #WSiP #autopromocja #płatnawspółpraca

W dynamicznie zmieniającym się świecie, coraz bardziej zauważalna staje się konieczność dopasowywania działań dydaktycznych do indywidualnych potrzeb uczniów. W tym kontekście szczególnie istotne jest zagadnienie indywidualizacji pracy na lekcji matematyki. Indywidualizacja to dostosowanie procesu nauczania do unikalnych stylów uczenia się, umiejętności oraz zainteresowań każdego ucznia.

Jakie są zalety tego podejścia oraz w jaki prosty sposób możemy je wdrożyć w praktyce na lekcjach matematyki?

Zalety indywidualizacji na lekcjach matematyki

🌱 Gdy uczniowie mają możliwość wyboru zadań, które chcą rozwiązywać, ich motywacja wzrasta. Wybór sprawia, że czują się bardziej zaangażowani i odpowiedzialni za własny proces nauki. Dają się porwać zadaniom, które ich interesują lub które uważają za istotne dla ich rozwoju.

🌱 Indywidualizacja pozwala na dostosowanie poziomu trudności zadań do aktualnych umiejętności ucznia. Jedni uczniowie mogą potrzebować więcej czasu na opanowanie danego zagadnienia, inni zaś mogą chcieć szybciej przejść do bardziej skomplikowanych problemów. Dzięki indywidualizacji oba scenariusze są możliwe, co zapobiega zarówno frustracji, jak i nudzie na naszych zajęciach.

🌱 Samoświadomość w zakresie własnej nauki jest kluczowa dla rozwoju ucznia. Umożliwienie wyboru zadań rozwija samodzielność i uczy planowania oraz organizacji pracy. Uczniowie uczą się, jak identyfikować swoje potrzeby i jak najlepiej je realizować.

🌱 Choć indywidualizacja kładzie nacisk na indywidulane podejście do ucznia, nie oznacza to całkowitego wyłączenia współpracy z rówieśnikami. Wręcz przeciwnie, w dobrze zaplanowanej klasie indywidualizacja sprzyja wymianie poglądów, tworzeniu grup projektowych i wzajemnej pomocy koleżeńskiej.

Jak wprowadzić indywidualizację?

🌞 Podstawą skutecznej indywidualizacji jest poznanie potrzeb i potencjału uczniów. Nauczyciel powinien zebrać informacje na temat poziomu wiedzy, stylu uczenia się oraz zainteresowań uczniów. Wykorzystaj dostępne narzędzia diagnostyczne, jak testy, ankiety czy zwykłe (niezwykłe!) rozmowy.

🌞 Zapewnij atmosferę akceptacji i zrozumienia, gdzie każdy uczeń czuje się szanowany i może wyrażać swoje opinie oraz zadawać pytania – pamiętaj, że tylko w sprzyjającym środowisku uczeń odważy się szukać rozwiązań, popełniać błędy, czyli… uczyć się.

🌞 Kolejnym krokiem jest przygotowanie różnorodnych zadań, które można podzielić na kategorie uwzględniające różny poziom trudności oraz różne obszary tematyczne. Ważne jest, aby każde zadanie było wyzwaniem, ale jednocześnie było dostosowane do możliwości ucznia (więcej o tym w kolejnej części wpisu).

🌞 Wprowadź kontrakty, czyli jasne zasady pracy, w których określane są cele nauki, zadania do wykonania oraz oczekiwane rezultaty. Każdy uczeń może mieć inny kontrakt, co zapewnia elastyczność i personalizację nauki.

🌞 Zachęcaj uczniów do refleksji nad swoją nauką, wskazując na mocne strony i obszary do poprawy. Wspieraj ich w samodzielnym wyznaczaniu celów i ocenie własnych postępów.

🌞 Bądź otwarty na zmiany w planach i dostosowuj się do tempa pracy każdej grupy lub ucznia.

Od czego możemy zacząć?

Wyżej wymieniłam korzyści płynące z indywidualizacji oraz kroki, które należy wykonać, aby mogła się ona zadziać. Ale co zrobić „od zaraz”? Możemy mądrze wykorzystywać zasoby z podręczników i zbiorów zadań, z których korzystamy na co dzień (albo powinniśmy zacząć korzystać 🤭).

Pracując z klasą o zróżnicowanym poziomie… różnicujmy poziom trudności zadań na zajęciach. Przygotujmy zadania o różnym poziomie trudności, co umożliwi dostosowanie materiału do możliwości każdego ucznia.

Na początku zajęć ustalamy liczbę punktów do zdobycia przez każdego ucznia (lub całej grupy, jeśli chcemy pracować na zajęciach w grupach). Następnie informujemy uczniów ile punktów jest „warte” każde z zaproponowanych przez nas zadań. Warto takie zadania przygotować wcześniej, zebrać je na kartce A4 i obok każdego zadania wyraźnie zapisać liczbę punktów do zdobycia za jego rozwiązanie. Każdy uczeń (lub grupa) sam decyduje, czy chce rozwiązać 10 bardzo łatwych zadań lub 3 łatwe i 4 średnie zadania, czy może 2 średnie i jedno zadanie „trudne”. Choć może się nam wydawać, że uczniowie pójdą na łatwiznę i wybiorą te najprostsze, to wcale tak nie jest 🙂 Uczniowie, którzy mają wybór i mogą wpływać na swoją edukację, są bardziej zmotywowani i zaangażowani w proces nauki. Kiedy uczniowie widzą, że ich opinia i wybory są szanowane, lepiej się angażują i są bardziej skłonni do podejmowania wyzwań.

W trakcie pracy nauczyciel pełni rolę mentora, gotowego do udzielania porad i wsparcia. Możliwe jest też wprowadzenie stref konsultacyjnych w klasie, gdzie uczniowie mogą zadawać pytania nauczycielowi lub sobie nawzajem.

Skąd brać zadania o zróżnicowanym poziomie trudności?

Przede wszystkim – z podręcznika, z którego korzystamy na co dzień! Przed zajęciami wybierz zadania, które będą realizowały cele Twojej lekcji. W podręczniku „Matematyka w Punkt” wyd. WSiP, którego jestem współautorką, są już ułożone zgodnie z zasadą stopniowania trudności. Korzystając z elektronicznej wersji podręcznika, w bardzo łatwy sposób możesz „wyciąć” te, które mają być w puli zadań do wyboru. Zauważ, że są zróżnicowane również pod względem tematycznym.

A co jeśli pracujemy z klasą, w której uczniowie mają trudności z matematyką? Warto sięgnąć po pozycję uzupełniającą, czyli zbiór zadań „Proste zadania” wyd. WSiP (https://tiny.pl/z_6mwfg7). Poniżej ten sam temat co wyżej, lecz zadania w zbiorze są odpowiednio dostosowane poziomem trudności do nawet najbardziej wymagającego ucznia.

Indywidualizacja pracy ucznia na lekcji matematyki wymaga od nauczyciela kreatywności i cierpliwości, ale przynosi korzyści zarówno dla uczniów, jak i nauczyciela. Pozwala uczniom na rozwijanie unikalnych talentów, lepsze zrozumienie materiału i daje nauczycielowi satysfakcję z widocznych postępów uczniów. Warto przeprowadzić ten proces, biorąc pod uwagę długoterminowe korzyści oraz pozytywny wpływ na rozwój uczniów.

Zachęcam Was do eksperymentowania z tym podejściem i dzielenia się swoimi doświadczeniami. Musimy tworzyć przestrzeń, w której każdy uczeń ma szansę rozwinąć swój pełen potencjał. 🌼