Mecz matematyczny – jak bawić się matematyką?

I w matematyce i w sporcie mogą towarzyszyć nam podobne emocje! 🙂 Wszystko za sprawą meczu matematycznego.

Czym jest mecz matematyczny?

Mecz to pojedynek dwóch drużyn, które rywalizują ze sobą przez rozwiązywanie zadań.

Nazwa nawiązuje do rozgrywek sportowych, w których rywalizują ze sobą dwie drużyny. Każda ma kapitana, a poszczególni zawodnicy zdobywają punkty dla swojego zespołu. W ustalonym miejscu i czasie drużyny rozwiązują ten sam zestaw zadań. Po upływie czasu przeznaczonego na opracowanie rozwiązań zadań drużyny spotykają się podczas bezpośredniej rywalizacji, w której reprezentanci drużyn zadają sobie zadania. Rozwiązania zadań są oceniane przez jury, a turniej wygrywa drużyna, która zdobędzie większą liczbę punktów.

Mecze są niezwykłą okazją do uczenia się matematyki, rozwijania umiejętności argumentowania, prezentowania rozwiązań, uważnego śledzenia rozumowań i znajdowania w nim luk i błędów. Uczą też współpracy w grupie.

Pojedynek

Rozgrywka polega na wzajemnym zadawaniu sobie zadań przez drużyny i publicznym prezentowaniu ich rozwiązań przy tablicy. Uczeń prezentujący rozwiązanie może mieć ze sobą tylko jedną kartkę a4, którą będzie się wspomagał.
Każdy uczestnik może przedstawić rozwiązanie tylko jednego zadania.
Każde zadanie może być przyjęte lub odbite (wtedy musi je rozwiązać drużyna, która je zadała).
Po prezentacji rozwiązania przez ucznia, kapitanowie drużyn (rozwiązującej i przeciwników – w takiej kolejności) komentują rozwiązanie i wskazują usterki.
Jury ocenia rozwiązanie zadania w skali 0-10 pkt. Za trafne uwagi przeciwnik może przejąć 2 punkty. Za zadanie odbite drużyna zadająca otrzymuje 2n-10 pkt., gdzie n jest oceną za rozwiązanie zadania.

Jak rozegrać mecz w trakcie lekcji?

Powyższą instrukcję można modyfikować na własne potrzeby. Gdy rozgrywałam mecz z moimi uczniami, przyjęłam następujące reguły:

1. Podzieliłam grupę na dwie drużyny.
2. Każda drużyna otrzymała zestaw zadań do rozwiązania. Ponieważ zadania nie były bardzo trudne, dałam im 20 minut na przygotowanie się do meczu. (rozwiązanie zadań, rozdzielenie zadań w drużynie, przypomnienie sobie najważniejszych reguł obowiązujących w zadaniach)
3. Pojedynek rozpoczęliśmy rzutem monety, aby ustalić, która drużyna jako pierwsza „rzuca wyzwanie” przeciwnikom.
4. Rozwiązania zadań oceniałam w skali 0-3.
   0p.-błędne rozwiązanie lub brak rozwiązania
   1p.-częściowe rozwiązanie, w którym pojawiły się błędy
   2p.-poprawne rozwiązanie, ale bez odpowiednich komentarzy
   3p. -poprawne rozwiązanie, z komentarzami dotyczącymi reguł i zasad obowiązujących w zadaniu
5. Drużyna mogła przyjąć zadanie, które otrzymała od przeciwników, albo je odbić (tylko jeden raz).
6. Po pełnym rozwiązaniu zadania przez ucznia następował najciekawszy moment – komentowanie.
   Drużyna, której reprezentant rozwiązywał zadanie, mogła dodać jeszcze coś od siebie, a następnie drużyna przeciwna oceniała tok rozumowania swoich rywali, stosując konstruktywną krytykę. 😉 Wszystkie komentarze miały wpływ na ocenę rozwiązania. Za celne uwagi, drużyna przeciwna mogła dostać nawet 2 punkty.
7. Zadań powinno być tyle, aby każdy uczeń mógł podejść do tablicy i spróbować swoich sił.
8. Po wyczerpaniu zadań następował moment podliczenia punktów i wyłonienia zwycięzcy.
   

Taka forma pracy ma ogromną wartość. Rozwiązywanie zadań staje się dużo ciekawsze, każdy z uczniów ma możliwość wystąpienia przed innymi, przedstawienia toku swojego rozumowania, uczenia się przeprowadzania rozumowania matematycznego. Poza tym następuje natychmiastowa ocena zwrotna tworzona przez przeciwników (czyli ocena koleżeńska). Uczestnicy meczu muszą być cały czas skupieni, aby wyłapywać pojawiające się błędy oraz podać poprawną odpowiedź. Uczniowie już po pierwszej rozgrywce zauważają, że ważnym elementem gry jest również odpowiednie rozdzielenie zadań i stworzenie strategii gry (zacząć od najłatwiejszych? najtrudniejszych? co wtedy jak drużyna odbije zadanie?).

Zachęcam do próbowania, bawienia się tą formą i pokazywanie uczniom, że matematyce też mogą towarzyszyć sportowe emocje 🙂